«Η πρώτη γραμμή άμυνας»

Η κατάρρευση της θρυλικής ισπανικής αυτοκρατορίας των Αψβούργων, που η έκτασή της την εποχή του Καρόλου Ε΄ ξεκινούσε από τις Δυτικές Ινδίες και έφθανε ως τη Νότια Αμερική, το Μεξικό και την Καλιφόρνια, ξεκίνησε από την υπερβολική φορολογία που επέβαλε ο ανεκδιήγητος και θρησκόληπτος διάδοχός του Φίλιππος Β΄ για να χρηματοδοτήσει αρχικώς τον πόλεμο κατά της Ολλανδίας και εν συνεχεία το 1588 μ.Χ. την αποτυχημένη εκστρατεία κατά της Αγγλίας. Η εκστρατεία αποδείχθηκε φιάσκο και οδήγησε στην καταστροφή της «Μεγάλης και Ευτυχισμένης Αρμάδας». Επιπλέον η πολυετής υπερφορολόγηση είχε εξουθενώσει την Ισπανική Αυτοκρατορία που έβλεπε ανήμπορη να αντιδράσει τη θαλασσοκράτειρα Αλβιώνα να τη διαδέχεται στην παγκόσμια κυριαρχία.

Ομοίως η επανάσταση των βαρόνων της Αγγλίας εναντίον του Ιωάννη του Ακτήμονα το 1215 μ.Χ., που οδήγησε στην υπογραφή της Μεγάλης Χάρτας των Ελευθεριών (Magna Carta Libertatum), είχε, όπως περιγράφει ο ιστορικός Ράμσεϊ, ως κύριο στόχο της την αυθαίρετη επιβολή φόρων και δασμών στο εμπόριο.

Μερικούς αιώνες μετά η αγγλική Ένδοξη Επανάσταση ξεκίνησε από τη συνταγματικά ανεπίτρεπτη απόφαση του Καρόλου Α΄ να επιβάλει πρόσθετο φόρο στις ναυτικές επαρχίες χωρίς τυπικό νόμο ψηφισμένο από το Κοινοβούλιο, αρχή που έκτοτε περιλαμβάνεται ως δεσμευτικός κανόνας στα Συντάγματα των προηγμένων δημοκρατικών χωρών.

Η Γαλλική Επανάσταση είχε κυρίως δημοσιονομικά αίτια. Η σπατάλη της βασιλικής Αυλής υπήρξε παροιμιώδης ‒«ο Βασιλιάς τρώει το βασίλειό του» έλεγε γελοιογραφία της εποχής‒ και οδήγησε σε τερατώδη ελλείμματα. Τεράστια δημοσιονομική ζημιά προξένησε και η εμπλοκή της Γαλλίας στην Αμερικανική Επανάσταση. Ταυτοχρόνως ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ συνέχισε τη φοροαφαίμαξη των εμπόρων, γαιοκτημόνων και χωρικών σε συνδυασμό με την πλήρη απαλλαγή των ευγενών και της Εκκλησίας από τη φορολογία. Η θρυαλλίδα της επανάστασης υπήρξε άλλωστε η εισήγηση για ψήφιση νέων ακόμη πιο σκληρών φόρων από τον υπουργό Οικονομικών του Λουδοβίκου στα πλαίσια της ιστορικής Εθνοσυνέλευσης του 1789.

Μήπως όμως και η Αμερικανική Επανάσταση δεν είχε ως αιτία την επιβολή βαριάς φορολογίας στις αποικίες του Ατλαντικού από τον Γεώργιο Γ΄,με αποκορύφωμα την επιβολή του φημισμένου φόρου του τσαγιού;

Η τύχη των κρατών κρίνεται πάντοτε από την οικονομία τους. Όπως έλεγε ένας μεγάλος Άγγλος πολιτικός, «η πρώτη γραμμή άμυνας δεν είναι ο στόλος αλλά η δημόσια οικονομία».